W sierpniu 2023 roku będziemy obchodzić 8. rocznicę wprowadzenia po raz pierwszy od 1989 roku stopni zasilania w polskiej energetyce. Czy w nadchodzących latach sytuacja się powtórzy? Co możemy zrobić, żeby tego uniknąć? Jacek Misiejuk, Prezes Zarządu Enel X Polska, Henryk Kaliś, Prezes Zarządu Forum Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu oraz Dariusz Gawlak, Prezes Zarządu Cementowni Warta, starali się odpowiedzieć na te pytania podczas organizowanego przez Enel X śniadania prasowego, które odbyło się 18 lipca.
Osiągnięcie krytycznego deficytu mocy w 2015 roku wynikało między innymi z utrzymującej się fali upałów i szybko wzrastającego zapotrzebowania na energię w okresie letnim. Stopnie zasilania ogłoszono 10 sierpnia. Dostawy prądu dla ponad 8 tysięcy zakładów przymusowo ograniczono do końca miesiąca, co przyniosło przemysłowi – zupełnie nieprzygotowanemu na wprowadzenie rozwiązania – znaczące straty, ale zapobiegło blackoutowi.
„Pozytywnym efektem tego stanu było wdrożenie szeregu zmian, które pozwoliły zmniejszyć zagrożenie, mimo że zapotrzebowanie na energię stale rośnie – między innymi programów DSR (Demand Side Response)” – powiedział Jacek Misiejuk, Prezes Zarządu Enel X Polska.
Programy DSR funkcjonują w wielu krajach na całym świecie – wszędzie, gdzie zaistniała potrzeba związana z problemami wynikającymi z braku zbalansowania mocy. W obecnych programach na Rynku Mocy klienci otrzymują płatność za zgłoszenie zdolności do redukcji określonej mocy. Standardowo raz na kwartał może zostać przeprowadzony test, a okresy zagrożenia są ogłaszane w wyjątkowych okolicznościach.
„Okres zagrożenia na Rynku Mocy ogłoszono po raz pierwszy we wrześniu 2022 roku. DSR sprawdził się wówczas bardzo dobrze. W Polsce było zakontraktowane blisko 880 megawatów w usługach DSR, a zapotrzebowanie systemowe było prawie 1000 megawatów mniejsze niż początkowo planowano. Był to kolejny udany test tego rozwiązania” – mówił o sukcesie programów DSR Prezes Zarządu Enel X.
Od 2015 roku na rynku energetycznym wiele się zmieniło, jego transformacja wciąż trwa, ale obecnie prawdopodobieństwo wprowadzenia ograniczeń jest niewielkie. Dla zmniejszenia ryzyka deficytów duże znaczenie ma dynamiczny rozwój źródeł odnawialnych energii, gdzie przy produkcji często dochodzi nawet do nadwyżek.
„Alternatywnym, w stosunku do utrzymywania źródeł konwencjonalnych, sposobem bilansowania KSE, winno stać się magazynowanie energii w produkcie. W godzinach, kiedy mamy nadmiar zielonej energii, zakłady przemysłowe mogłyby produkować więcej” – zaproponował Henryk Kaliś, Prezes Zarządu Forum Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu podczas swojej prezentacji. Zwrócił uwagę, że dyskusje na temat tego problemu cichną, choć wzrasta on wraz z postępującym rozwojem branży OZE w Polsce.
„Sama budowa elektrowni nie zawsze wystarczy, żeby zapewnić wystarczalność rezerw mocy – są awarie, remonty, problemy z paliwem. We wrześniu zeszłego roku DSR miał istotny udział w zapewnieniu rezerw mocy i dzięki odbiorcom zapotrzebowanie zmniejszyło się w krytycznym momencie o blisko 5%, [MJ(X1] co było wystarczające, żeby system pracował z odpowiednimi rezerwami. DSR nie jest w stanie zastąpić samodzielnie wszystkich inwestycji, ale odgrywa kluczową rolę w bilansowaniu systemu” – podkreślił wagę aktywnego rozwijania technologii DSR Misiejuk.
Systemy DSR poddawane są ciągłym testom, aby jak najlepiej zoptymalizować ich działanie. Zakłada się, że mogą wspomagać inne rozwiązania o redukcję zapotrzebowania energii nawet na poziomie 10%.
„Nagle okazało się, że nie możemy realizować zadania, które zostało na nas formalnie nałożone. Wprowadzone stopnie zasilania oznaczały dla nas duże straty. Nie byliśmy na to przygotowani. Dopiero współpraca z Enel X pozwala nam aktywnie brać udział w utrzymaniu stabilności sieci.” – wspominał wydarzenia z 2015 roku Dariusz Gawlak, Prezes Zarządu Cementowni Warta, jednego z pierwszych klientów Enel X w Polsce. „Uczestniczenie w testach DSR powoduje, że jesteśmy w ciągłej mobilizacji i jest to wielka wartość. Widzimy, co powinniśmy doskonalić, a dzięki temu jesteśmy silniejsi” – dodał, pozytywnie oceniając doświadczenie z programami DSR.
Enel X Polska funkcjonuje na krajowym rynku DSR od początku Programu Gwarantowanego, a obecnie jest liderem na Rynku Mocy.